ของกินบ้านๆ

กระเจียวผัดไข่ฯ

แชร์

179

179

ตะวันแดงโพล้เพล้ ลมค่ำกรูเกรียว พัดผ่านทิวพร้าวสามต้นตรงลานหลังบ้านโอนเอน นกกาพากันบินกลับรวงรัง แทรกเสียงหมูหมากาไก่ดังโหวกเหวกจอแจ ทั้งลูกเต้าและสามีพี่กัญญาจึงติดธุระยุ่งเหยิงอยู่กับการให้อาหารสัตว์ และเฝ้าดูแม่หมูตัวหนึ่งซึ่งกำลังเจ็บท้องจะคลอดลูก

“แต่ละวันพี่ยุ่งมาก เมนูอาหารจึงต้องง่ายๆ เข้าไว้ แต่ไม่เคยใส่ผงชูรสเลยนะ”

พี่กัญญา อ่อนศรี เกษตรกรอินทรีย์แห่งบ้านทัพไท ต.ทมอ อ.ปราสาท จ.สุรินทร์ ผู้มีแม่หมูหลุมมากกว่าสิบตัว และลูกหมูตัวเล็กๆ ซึ่งคลอดได้ไม่กี่เดือนก็ขาย และคลอดออกมาอยู่เรื่อยๆ จนขี้คร้านจะนับจำนวน มีไก่และเป็ดบ้านน่าจะถึงห้าร้อยตัว วัวอีกหนึ่งคอก สระเลี้ยงปลาสองลูก แปลงผัก ผลหมากรากไม้ ทุ่งนาและแปลงถั่วเขียวที่กำลังลง และอีกสารพัดงานผลิตและงานในเรือน แกกล่าวกับข้าพเจ้า ขณะควงตะหลิวผัดดอกกระเจียวใส่ไข่มดแดงอยู่ในกระทะ

อาหารค่ำมื้อนั้นมีกับข้าวอยู่ 2-3 อย่าง และเกือบทุกมื้อค่ำ พี่กัญญาบอกว่า “พอทำกับข้าวเสร็จ ก็ตักวางไว้แบบนี้แหละ ใครสะดวกเมื่อไหร่ก็มากิน” มือแรกของค่ำนั้น จึงมีพี่กัญญา, ข้าพเจ้า และหมอแอน หมอประจำสถานีอนามัยบ้านทัพไท ซึ่งสถานีอนามัยก็ตั้งอยู่ไม่ไกลจากบ้านพี่กัญญานัก หมอแอนบอกว่า “แอนก็ฝากท้องไว้กับพี่กัญญาเป็นประจำคะ”

พอตักข้าวใส่จาน ตักอาหารเรียบร้อย พี่กัญญาชิมดอกกระเจียวผัดไข่ฯคำหนึ่ง จึงเทพริกป่นลงไปในจาน ข้าพเจ้าจึงลองชิมกระเจียวผัดไข่ฯคำแรกในชีวิต ก็ติดใจรสเผ็ดอ่อนๆ เหมือนข่าแดงของดอกกระเจียว ตัดรสเปรี้ยวของแม่เป้ง กับรสหวานนิดๆ ของไข่มดแดง และเผ็ดพริกป่นจนต้องเติมข้าวอีกจาน

kj1

กลับมาถึงสำนักงานในเมืองสุรินทร์ บังเอิญเป็นวันเสาร์ ข้าพเจ้าจึงปั่นจักรยานไปตลาดเขียว แล้วซื้อดอกกระเจียวและไข่มดแดงติดมือมาด้วย หวังจะทดลองผัดโชว์หากเพื่อนกินไม่ลง ข้าพเจ้าก็จะกินเองอีกครั้ง แต่เนื่องจากผู้ร่วมวงข้าวมีหลายคนเกินความคาดหมาย หากผัดไม่อร่อยเหมือนพี่กัญญา ข้าพเจ้าต้องเสีย Picture แท้ๆ เลยให้น้องอีกคนผัด

ด้วยวิธีการไม่ยุ่งยาก คือตั้งไฟไม่แรง ทุบกระเทียมลงกระทะพอให้หอม จึงเทดอกกระเจียวขาว 1 จานกระเบื้อง ซึ่งล้าง 2-3 น้ำสะอาด และริดกลีบดอกแก่ๆ ออก พักให้สะเด็ดน้ำ แล้วเทตามกระเทียมทุบลงกระทะ ผัดให้สุก จึงเอาไข่มดแดงกับแม่เป้งสัก 1 ถ้วยเล็กลง ตามด้วยซอสถั่วเหลืองและน้ำตาลนิดหน่อย

แค่คราวนี้ลองใส่น้ำมันหอยเป็นเครื่องปรุงรสเพิ่ม ปรากฏว่าหน้าตามันแฉะๆ เยิ้มๆ ขึ้น แม้จะมีเค้าโครงของรสชาติเดิม แต่ดูเหมือนน้ำมันหอย จะดับรสเผ็ดอ่อนร้อนคอของดอกกระเจียวให้เบาลง อาจเพราะไม่ได้โรยพริกป่นตามหลัง หรือผัดนานเกินไปก็ไม่แน่ใจนัก แต่มันก็ยังหมดเกลี้ยงจนไม่เหลือแม้แต่เศษดอกฯเศษไข่ฯติดก้นจาน

เขาว่าไข่มดแดงกับแม่เป้งมีโปรตีนสูง มีไขมันต่ำ แต่นับเป็นอาหารชั้นสูง เพราะต้องไปแหย่ตามรังมดแดงซึ่งมีอยู่ตามต้นไม้ กว่าจะได้กินต้องโดนมดแดงกัดแสบหน้าแสบหลัง ในตลาดเขาจึงขายในราคาค่อนข้างสูง คือวางใส่ใบตองประมาณสัก 2 ช้อนโต๊ะ ในราคา 10 บาท เหมือนข้าวหยิบมือเดียวที่เขาเอาวางไว้เซ่นไหว้ภูตผีเทวดาไม่มีผิด

ดอกกระเจียวนอกจากเป็นผักอร่อยลิ้น โดยกินสดๆ กับขนมจีน กับลาบ หรือลวกจิ้มกับน้ำพริก บางท้องที่ยังนิยมนำดอกมาก้อย หรือนำมาทำแกงส้มก็ได้ด้วย ส่วนสรรพคุณทางยา ตามสูตรผักทุกชนิดเป็นยา คือ ช่วยขับลม แก้ท้องอืดท้องเฟ้อ แก้มดลูกอักเสบสำหรับสตรีหลังคลอดก็ได้ หากเอาเหง้าหรือกอกระเจียวมาต้ม

kj2

เท่าที่เห็นดอกกระเจียวมี 2 แบบ 2 ประเภท มีกระเจียวป่ากับกระเจียวบ้าน และกระเจียวขาวกับกระเจียวแดง กระเจียวป่าหรือปทุมมา ซึ่งออกดอกสีสมพูบานอยู่ในทุ่งดอกกระเจียว จ.ชัยภูมิ หรือตามสวนสาธารณะอื่นๆ แบบนั้นเขาเอาไว้ถ่ายรูป ส่วนอีกแบบคือดอกกระเจียวแดง ที่บานแถวโคกแถวป่าบ้านข้าพเจ้า มันดอกใหญ่กว่าดอกกระเจียวขาวในแถบสุรินทร์หรือแถบถิ่นอื่น แต่แถวบ้านข้าพเจ้าเขาไม่เคยผัด นอกจากลวกจิ้มน้ำพริก ผัดดอกกระเจียวใส่ไข่มดแดง ข้าพเจ้าจึงเคยกินที่นี่เป็นที่แรก และหากประยุกต์ไปผัดใส่อย่างอื่น อาทิ ไข่ไก่ เนื้อหมู ทูน่า ปลากระป๋อง หรือกระปอม กบ เขียด หรืออึ่งอ่าง ก็น่าจะพอใช้ได้เหมือนกันนะ แต่ว่าจะกล้ากินไหมเล่า

น่าเสียดายที่เมนูพิเศษแบบนี้ไม่ได้มีให้กินทั้งปี เพราะมดแดงจะออกไข่หลังฤดูเก็บเกี่ยว จนถึงเมษาหน้าร้อนเท่านั้น ซึ่งใกล้เคียงกับฤดูดอกกระเจียวบาน คือหลังแล้งยามฝนแรกโปรยปราย ไม่นานหลังจากนั้นจึงถึงฤดูเห็ด ฤดูหน่อไม้ ฤดูยอดผักสารพัดอย่าง ควบคู่กันไปจนจบฤดูกาลผลิต เมนูบ้านป่าหลายๆ เมนูจึงง่ายๆ ไม่เสียเวลางานนางานไร่ และที่สำคัญเขาไม่ต้องไปใส่ปุ๋ยใส่ยาเคมีให้ยุ่งยาก เพราะปุ๋ยป่ายาเขาก็มีพอจะหล่อเลี้ยง จึงรับประกันได้โดยข้าพเจ้าว่ามันปลอดสารพิษษษ….นะ

เรื่องโดย

ทีมกินเปลี่ยนโลก

ทีมงานที่ร่วมสร้างวิถีแห่งการกิน เพื่อการเปลี่ยนแปลงโลก เรากินทุกวัน เราเปลี่ยนโลกทุกวัน